وال پست چیست؟(بررسی جامع ضوابط اجرایی و طراحی والپست)

وال پست یکی از روش های مهار لرزه ای در ساختمان ها است که با هدف کاهش ارتعاش وارده به ساختمان های بتنی و فولادی انجام می شود. وال پست با روش های مختلفی در ساختمان ها قابل اجرا است که از جمله آن ها می توان به وال مش، وال پست فلزی و بتنی اشاره کرد. افزایش مقاومت سازه و اجزای غیر سازه ای آن با وال پست باعث شده تا این روش به یکی از قوانین اجرایی در ساختمان سازی تبدیل شود. امروزه اگر ساختمان ها بدون وال پست طراحی شوند، امکان تاییدیه گرفتن آن ها وجود ندارد. بسته به نیاز هر ساختمان، امکان اجرای آن با روش های مختلفی وجود دارد که در ادامه این مقاله قصد داریم صفر تا صد آن را توضیح دهیم.

وال پست چیست؟

وال پست، یک روش مهار لرزه ای عضوهایی است که مقاومت بالایی در برابر لرزش و ارتعاش زلزله و باد ندارند. از آنها برای مهار دیوارهای پیرامونی و داخلی در برابر بارهای جانبی وارده مانند زلزله و باد استفاده می شود. از این رو ایمنی ساختمان هایی که با این روش مهار می شوند، بسیار بالاتر از ساختمان های قدیمی بدون وال پست است. وال پست با هدف محدود کردن طول آزاد دیوار و انتقال بارهای توزیعی در راستای افقی به تیرها مورد استفاده قرار می گیرد. بنابراین، برای اجرای وال پست نیاز به یک سری مصالح خاص است تا بتوان نیروی وارده در راستای قائم را به صورت نیروی افقی تبدیل کرد و از مزایای اجرای این سیستم در ساختمان ها بهره مند شد.

وال پست، تامین کننده امنیت در ساختمان

سیستم وال پست در ساختمان ها تامین کننده امنیت است. به طوری که می توان از این سیستم برای جلوگیری از تخریب ساختمان ها و عضوهای غیر سازه ای در برابر زلزله و باد بهره‌مند شد. متاسفانه زلزله کرمانشاه، یکی از خاطرات بد در ذهن مهندسین باتجربه بود. چرا که حتی ساختمان های جدید و مدرن در این زلزله به دلیل نداشتن وال پست تخریب شدند و خسارات جانی و مالی بسیار زیادی را به بار آوردند.

مزایای آنها در ساختمان های بتنی و فولادی، تنها مهار لرزه ای دیوارها نیست. اجرای این سیستم در عضوهای غیر سازه‌ای، باعث افزایش ایمنی آن‌ها می‌شود. این اقدام نیز از تخریب عضوهای غیر سازه‌ای در ساختمان‌ها به دلیل بارهای جانبی مانند بار باد و زلزله جلوگیری می‌کند. از این رو به طور خلاصه می توان مزایای والپست در ساختمان ها را به شرح زیر توضیح داد:

• افزایش مقاومت دیوارها در برابر زلزله
• مهار دیوارهای غیرسازه ای در برابر باد
• تامین امنیت سایر عضوهای غیر سازه ای مانند جان پناه ها
• تامین امنیت ساختمان ها در هنگام زلزله به دلیل مهار عضوهایی که احتمال خرابی زیادی دارند.

وال پست در چه انواعی تولید می‌شود؟

با توجه به نیاز اجرای وال پست در ساختمان ها، تنوع در سیستم های وال پست زیاد بوده و می توان با توجه به بودجه پروژه، هر یک از این سیستم ها را انتخاب کرده و با توجه به نیاز طراحی وال پست را انجام داد. در حال حاضر این سیستم را می‌توان به سه دسته زیر تقسیم بندی کرد.

• وال پست فلزی

وال پست فلزی، یک روش برای مهار لرزه ای دیوارها و عضوهای غیر سازه ای است. برای اجرای وال پست فلزی از وادارهای قائم و افقی برای انتقال نیروهای قائم به افقی استفاده می‌شود. همچنین از میلگرد بستر و سایر روش های مقاوم سازی برای اجرای وال پست فلزی در دیوارهای غیر سازه ای استفاده می گردد. اگرچه اجرای وال پست های فلزی می تواند مزایای زیادی را برای ساختمان ها به همراه داشته باشد، اما بسیار پرهزینه است. با این حال با توجه به نیاز صنعت ساختمان سازی، هنوز هم از این وال پست های مرسوم برای مهار لرزه ای ساختمان ها استفاده می شود.

• وال مش

یکی دیگر از روش های اجرای وال پست، استفاده از سیستم وال مش یا همان مسلح کردن دیوارها با شبکه الیاف است. در این روش نیازی به وادارهای قائم و افقی نیست و می توان از میلگردهای بستر نیز استفاده نکرد. همچنین محدودیتی در طول دیوارهای غیر سازه ای برای اجرای وال مش وجود ندارد. سیستم وال مش از ترکیب توری فایبرگلاس و پلاسترهای گچی و  پلاسترهای سیمانی روی عضوهای غیر سازه ای اجرا می شود و مقاومت بالایی در برابر شرایط مختلف از خود خواهد داشت.

شبکه الیاف استفاده شده در روش وال مش، یک ساختار شبکه ای از نخ های ممتد دارد که به یکدیگر متصل اند. این شبکه ها دارای ساختار دو جهته هستند و مش های دو طرفه در هر دو جهت نخ ها مقاومت کششی بالایی نیز دارند. فاصله بین چشمه های شبکه الیاف یا همان مش، می تواند متفاوت باشد؛ اما حداقل فاصله مجاز 5 میلی متر می باشد. روی این شبکه الیاف از ملات بتنی استفاده می شود که برای آن نیز باید استانداردهای خاصی وجود داشته باشد.

• وال پست بتنی

وال پست بتنی، یکی دیگر از روش های مهار لرزه ای دیوارها است. در صورتی که طول دیوار از مقادیر مجاز بر اساس طراحی یعنی 4 متر بیشتر باشد، از عضوهای بتنی برای مهار لرزه ای استفاده می شود. مقاطع بتنی یا وادارها به عنوان تکیه گاه جهت مهار خارج از صفحه دیوار و اجزای مسلح کننده آن استفاده می شود. اجرای وال پست از مجاورت ستون‌ها در هر نوع سیستمی ممنوع است. باید حداقل فاصله‌ای که برای وادار و ستون در نظر گرفته می‌شود، حداقل 4-3 سانتی متر باشد.

وادارها باید با اتصالات مفصلی به کف سازه ای طبقه متصل گردند. اتصال وادارها در زیر تراز سقف می بایست در راستای داخل صفحه و به صورت کشویی باشد. در این صورت امکان جابجایی در اثر زلزله درون صفحه دیوار وجود دارد. بنابراین، به طول کلی در روش اجرای وال پست بتنی، می توان به جای استفاده از وادار فولادی از وادار بتنی نیز استفاده کرد. در این صورت از بلوک های توخالی به عنوان قالب وادار بتنی استفاده می شود که در حین اجرای دیوار، داخل بلوک ها با ملات پر می شوند.

وال پست در کدام قسمت از ساختمان اجرا می‌شود؟

اگرچه یکی از اهداف اصلی روی کار آمدن وال پست در علم مهندسی، اجرای آن در دیوارهای غیر سازه ای بود؛ اما دیوارهای غیر سازه ای تنها عضوی نیستند که نیاز به مهار شدن دارند. سایر عضوهای غیر سازه ای نیز باید حتما با روش والپست مهار شوند تا احتمال آسیب دیدگی آن ها در برابر زلزله به حداقل یا صفر برسد. در ادامه به عضوهایی که می توانند با وال پست مهار شوند، اشاره می کنیم.

• اجرای وال پست در میانقاب

میانقاب، دیواری است که در فضای بین تیر و ستون قرار می گیرد. نماهایی که به میانقاب مهار می شوند، تنها در سازه های قابی مورد استفاده قرار می گیرند و به دو صورت مهار شده و چسبانده شده قابل طراحی هستند. این نماها معمولا مقادیر مقاومت حرارتی پایینی دارند و ممکن است مشکل عایق بندی حرارتی وجود داشته باشد. در این صورت انتقال حرارت از طریق تیر و ستون ها انجام می شود. اجرای وال پست در میانقاب، می تواند ایمنی لازم در این بخش از سازه ها را تامین کند و از بروز خسارات ناشی از تخریب این بخش ها جلوگیری نماید.

• تقاطع دیوارهای غیر سازه‌ای

محل برخورد دیوارهای غیر سازه ای به یکدیگر، محلی برای بروز تنش های کششی است. به همین خاطر می بایست حتما برای تامین مقاومت لازم در این بخش از ساختمان ها و دیوارهای غیر سازه ای، از سیستم والپست استفاده کرد. برای تقاطع دیوارهای غیر سازه ای پیشنهاد می شود به دلیل امکان بروز تنش های کششی در درون صفحه دیوارهای متقاطع، از بست های فلزی استفاده شود.

همچنین می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توان برای جداسازی دیوارهای متقاطع از یکدیگر، از وادار استفاده گردد. در صورتی که امکان اجرای وادارهای قائم و افقی و بست های فلزی در محل دیوارهای متقاطع وجود نداشته باشد، می توان از مش الیاف برای تسلیح دیوارها استفاده کرد. در این حالت، دو دیوار به صورت جداگانه با مش الیاف مسلح می‌شوند و می‌توان مقاومت لازم را برای آن‌ها تامین کرد. نکته اجرایی مهمی که باید حتما به آن توجه شود، این است که برای جلوگیری از ایجاد ترک در نازک کاری از یک لایه مش الیاف به صورت L شکل استفاده می گردد و سپس نازک کاری روی آن انجام خواهد شد.

• در بازشوها

این محل ها مناسب برای اجرای وال پست هستند که البته نحوه اجرای این سیستم در آن ها وابسته به ابعاد آن ها است. می‌توان بر اساس ابعاد به دو دسته بزرگ تر از 2.5 متر و کوچک تر از 2.5 متر تقسیم بندی کرد. در صورتی که در بازشوهای کوچک تر از 2.5 متر، چهارچوب فلزی مناسب وجود داشته باشد، امکان تحمل بارهای وارده وجود دارد. همچنین در صورت نیاز می توان از المان های مسلح کننده برای اتصال دیوار به قاب استفاده کرد. در چنین شرایطی، احتیاجی به تعبیه وادار در کنار بازشو نیست. اگر بازشوهای بزرگ تر از 2.5 متر وجود داشته باشند، برای مهار و مقاوم سازی آن ها نیاز به اجرای وادار و نعل درگاه در کنار آن ها است.

• جان پناه ساختمان

جان پناه ساختمان ها محلی برای حفظ ایمنی افراد به ویژه افراد مسن و کودکان هستند که در بخش‌های مختلف ساختمان از جمله بالکن، لبه پشت بام و … وجود دارد. بر اساس ضوابط سازمان آتش نشانی، حداقل ارتفاعی که برای جان پناه ها در نظر گرفته می‌شود 2 متر می‌باشد. “با توجه به ارتفاع نسبتاً بالای جان پناه‌ها، ضروری است که مهار لرزه‌ای آن‌ها به صورت اصولی و با رعایت جزئیات مربوط به وال پست‌ها انجام شود. ستون های جان پناه ساختمان باید در فواصل 4 متر از یکدیگر اجرا شوند. برای مهار لرزه ای این دیوارها و عضوهای غیر سازه ای به نام جان پناه، لازم است که از وادارها به نحو محاسبی استفاده شود.

به طوری که میلگردهای بستر یا تسمه ها جهت تامین پایداری در خارج از صفحه جان پناه مورد استفاده قرار گیرند. نکته ای که باید حتما به آن توجه شود، عدم وجود جابجایی نسبی در جان پناه ها است. بنابراین، نیازی به جداسازی دیوار از وال پست یا ادامه ستون در این بخش ها نیست.

نقش وادارهای قائم و افقی در وال پست چیست؟

وادارهای قائم و افقی، یکی از بخش های اصلی در سیستم وال پست مرسوم شناخته می شوند. اگرچه در سیستم وال مش نیازی به اجرای وادارهای قائم و افقی نیست؛ اما به منظور اجرای سیستم والپست فلزی، استفاده از این وادارها کاملا ضروری بوده و پیشنهاد می شود که حتما مطابق با آیین نامه و ضوابط موجود از این مصالح استفاده شود.

مطابق با آیین نامه های موجود، اگر طول دیوارها از مقادیر مجاز بر اساس طراحی (یعنی 4 متر) بیشتر شود، لازم است که از عضوهای قائم با مقطع فولادی یا بتنی استفاده شود. این واردها به عنوان تکیه گاه برای مهار خارج از صفحه دیوار و تمامی اجزای مسلح کننده مورد استفاده قرار می گیرند.

وادارها باید به شکل مناسبی به کف سازه به صورت مفصلی مورد استفاده قرار گیرند. اتصال در نظر گرفته شده برای وادارهای قائم و افقی باید به صورت کشویی باشد تا امکان جابجایی آن ها درون صفحه دیوار وجود داشته باشد. در صورت نیاز به اجرای وادارها در دیوارهای خارجی، می بایست روی سطح وادارها را به وسیله پشم سنگ ضد رطوبت عایق سازی کرد. همچنین می توان از یک لایه مش الیافی یا رابتیس به منظور جلوگیری از ترک خوردگی در نازک کاری استفاده نمود.

حذف وادارهای قائم و افقی در روش وال مش

اجرای وادارهای قائم و افقی برای وال پست های مرسوم فلزی و بتنی ضروری است و یکی از اجزای اصلی این سیستم ها محسوب می شود؛ اما همانطور که مشخص شد برای اجرای آن ها نیاز به رعایت یک سری ضوابط سخت گیرانه وجود دارد و از طرفی اجرای این وادارها نیاز به تخصص و نیروهای خبره دارد. از این رو هزینه های ناشی از مهار لرزه ای عضوهای غیر سازه ای با روش وال پست مرسوم بسیار افزایش پیدا خواهد کرد.

حذف وادارهای قائم و افقی در روش وال مش، یکی از مهم ترین مزایای آن محسوب می شود. در سیستم وال مش، هیچ نیازی به استفاده از وادارهای فلزی یا تیرک‌های فولادی نیست؛ مش مسلح شده با پلاستر تمامی اقدامات لازم برای مهار لرزه‌ای دیوارها را انجام می‌دهد. از این رو علاوه بر کاهش هزینه های ناشی از خرید وادارهای قائم و افقی برای اجرا، پیچیدگی های اجرای این سیستم نیز به حداقل می رسد و می توان با نیروهای کار نیمه متخصص نیز این سیستم وال مش را اجرا کرد.

نقش میلگرد بستر در وال پست های مرسوم چیست؟

میلگرد بستر در گروه عضوهای فولادی قرار می گیرد که در بخش های مختلف ساختمان از جمله وال پست ها، مورد استفاده قرار می گیرد. دیوارهایی که با والپست های مرسوم مهار می شوند، نیاز به میلگرد بستر دارند تا بتوانند مقاومت لازم را در برابر بارهای وارده دارا شوند. میلگرد بستر مورب یا نردبانی برای دیوارهایی که دارای ملات ماسه سیمان هستند، مورد استفاده قرار می گیرند. بست های فولادی منقطع یا پیوسته نیز برای دیوارهایی که دارای ملات بستر نازک و یا نوار مش الیاف هستند، استفاده می شوند. هدف از استفاده از این مصالح ساختمانی، مهار لرزه ای دیوارها و یکپارچه سازی ساختار آن ها است.

اتصالات مرسوم در وال پست های فلزی کدام است؟

یک روش برای تسلیح دیوارهای بلوکی و مقاوم سازی آن ها در جهت افقی، استفاده از وال پست قائم می باشد. در این روش، دیوارهای بلوکی با استفاده از ملات سیمانی باید با میلگردهای بستر خرپایی و نردبانی اجرا شوند. همچنین، دیوارهایی که با ملات بستر نازک یا چسب پلی یورتان اجرا می شوند باید با استفاده از بستر نازک فولادی منقطع انجام گیرد. بنابراین، مهم ترین اتصالات مرسوم در وال پست های فلزی، شامل بست ها و میلگردهای مختلف هستند.

این اتصالات باید به گونه ای تولید شوند که در برابر خوردگی مقاوم باشند و از خرابی آن ها در هنگام قرار گرفتن در ملات جلوگیری شود. با توجه به اینکه در میلگرد خرپایی و نردبانی، انتقال نیرو بین ملات و میلگرد طولی وجود دارد و این کار توسط میلگردهای مورب یا عمود انجام می شود، نیازی به انتخاب میلگردهای آجدار نیست و میلگردهای معمولی برای اجرا در این سیستم کفایت می کنند.

حذف میلگرد بستر در وال مش

برتری های سیستم وال مش باعث شده تا این سیستم به عنوان روشی جایگزین برای مقاوم سازی دیوارها و اجزای غیر سازه ای در ساختمان ها محسوب شود. یکی از مهم ترین برتری های وال مش نسبت به وال پست های مرسوم، حذف میلگرد بستر در آن است. میلگردهای بستر مقاطع فولادی هستند که خرید آن ها هزینه بر بوده و برای اجرای آن ها نیز نیاز به نیروهای متخصص و حرفه ای می باشد. حذف میلگرد بستر در وال مش، باعث می شود تا اولا هزینه های اجرای وال مش به دلیل حذف این مقاطع فولادی به حداقل برسد. دوما می‌توان به دلیل کاهش نیاز نیروهای متخصص جهت اجرای وال مش، هزینه های مربوط به آن را به حداقل رساند. بنابراین، حتی در ساختمان هایی که میلگرد بستر اجرایی نشده اند، می توان از وال مش برای مهار لرزه ای کمک گرفت.

حداقل سایز نبشی در وال پست چقدر است؟

در نظر گرفتن ضوابط و مقررات مربوط به اجرای وال پست در ساختمان ها، تاثیر بسیار زیادی روی تامین ایمنی و مقاومت سازه ها دارد. نبشی ها، از جمله عضوهای فولادی هستند که می بایست پیمانکاران و مهندسین با توجه به ضابطه 729 این مقاطع را انتخاب کنند. طبق این ضابطه، نبشی و ناودانی منقطع مقاطع فولادی گالوانیزه محسوب می شوند که می توانند برش سهم لبه فوقانی دیوار را تحمل کنند.

با توجه به این ضابطه، نیازی به تعبیه نبشی ها و ناودانی ها در سرتاسر دیوار نبوده و در اکثر مواقع چند قطعه نبشی و ناودانی برای اجرا کافی خواهد بود. فواصل نبشی ها و ناودانی‌های موردنظر در این سیستم نباید از 1.5 متر تجاوز کند. همچنین عرض بال نبشی یا ناودانی باید به نحوه ای انتخاب شود که حداقل 30 میلی متر آن با دیوار در تماس باشد. با توجه به اینکه حداقل ضخامت لایه جدا کننده در اتصال دیوار به سقف 10 میلی متر است، از این رو عرض بال نبشی و ناودانی نباید کمتر از 40 میلی متر باشد.

راهکار مهار دیوار در ساختمان های بدون وال پست چیست؟

در برخی از ساختمان های موجود در ایران که متاسفانه به طور کامل نیز طراحی گردیدند، به دلیل خطای اجرا وال پست اجرای آن لغو گردید. این موضوع می تواند باعث کاهش مقاومت ساختمان ها در برابر زلزله و بارهای جانبی مانند باد شود. از این رو لازم است که برای اجرای وال پست در چنین ساختمان هایی نیز تدابیر لازم اندیشیده شود. برای مهار دیوار در ساختمان های بدون وال پست، دو راهکار وجود دارد. اولین راهکار تخریب دیوارهای غیر سازه ای و اجرای والپست فلزی مرسوم در آن است. سپس می توان مراحل مجدد دیوارچینی را انجام داد. این روش هزینه های زیادی را به همراه دارد و می توان گفت که یک روش غیر معقول برای اجرای سیستم های وال پست محسوب می شود.

راهکار دوم، راهکاری کم هزینه و کارآمدتر از روش اول است. در این روش می توان مراحل مهار دیوار در ساختمان های بدون وال پست را با کمک سیستم وال مش انجام داد. در سیستم وال مش دیگر نیازی به تخریب دیوار و اجرای مجدد آن نیست. بلکه می توان با همان دیوارهای بدون والپست، این سیستم را اجرا کرد. وال مش مورد تایید سازمان نظام مهندسی نیز بوده و علاوه بر اینکه می تواند در ساختمان های بدون والپست اجرا شود، قابل برنامه ریزی برای اجرا در سایر ساختمان ها نیز هست. چرا که برتری های وال مش نسبت به سیستم وال پست فلزی مرسوم بسیار زیاد می‌باشد.

اهمیت برگزاری دوره های آموزشی وال پست برای مهندسین طراح، مجری و ناظر ساختمان

در زمینه آموزش اجرای صحیح و اصولی وال پست، سامانه آموزش نظام مهندسی ساختمان با مشارکت سازمان نظام مهندسی استان زنجان و شورای مرکزی و دفتر مقررات ملی ساختمان وزارت راه و شهرسازی، همایش ملی و کشوری مهار اجزای غیر سازه ای با تمرکز بر مهار دیوارها (طراحی و اجرای وال پست بر اساس آخرین تغییرات آن و…) را در تیرماه 1402 برگزار نمود. این همایش با سر فصل های زیر برگزار شد:

• تاریخچه مختصری از ضرورت و تحول در روند برخورد با مهار اجزای غیرسازه ای
• مرور کلیات ضوابط دستورالعملها و آیین نامه ها در این زمینه
• روند طراحی سیستم مهار دیوارها
• روند اجرای سیستم مهار دیوارها
• تحلیل و طراحی با درنظر گرفتن اثر میانقابی دیوارهای در سازه
• نکات طراحی دیواری محوطه
• برخی موارد در مورد سایر اجزای مهم نظیر نما و پله

قیمت وال پست چقدر است؟

یکی از سوالات متداول از پیمانکاران و مهندسین اجرایی پروژه، قیمت وال پست است. قیمت اجرای این سیستم در ساختمان‌ها با توجه به عوامل متعدد محاسبه می‌شود و باید ابتدا عوامل تأثیرگذار بر این سیستم را تعیین کرد. بهترین راه برای تعیین قیمت دقیق، مراجعه به شرکت های پیمانکار سیستم وال پست است. در ادامه نیز به عوامل موثر روی قیمت سیستم وال پست اشاره می کنیم.

• نوع وال پست

یکی از عوامل موثر روی قیمت وال پست، نوع این سیستم است. سیستم والپست، یک سیستم رایج برای مقاوم سازی ساختمان ها در برابر زلزله است که به سه شکل وال مش، وال پست فلزی و بتنی قابل اجرا می‌باشد. در میان انواع روش های مهار لرزه‌ای عضوهای غیر سازه‌ای، سیستم وال مش روشی کم هزینه و مقرون به صرفه تر است. چرا که بسیاری از پیچیدگی های اجرایی سیستم وال پست فلزی و بتنی در وال مش وجود ندارد.

• متراژ پروژه

متراژ پروژه دومین عامل موثر بر روی قیمت والپست است. بدیهی است که هر چقدر متراژ پروژه بیشتر باشد، میزان مصالح مورد نیاز در هر روش وال پست نیز افزایش پیدا می کند. به همین خاطر هزینه های اجرای انواع وال پست های فلزی، بتنی و وال مش بر اساس متراژ ساختمان ها و پروژه محاسبه می شود.

• دستمزد پیمانکار

بسته به کیفیت کار پیمانکاران، سرعت عمل و همچنین جزئیات اجرای پروژه، دستمزد پیمانکاری وال مش و سیستم وال پست مرسوم می تواند متفاوت باشد. دستمزد پیمانکاری در این سیستم ها با توجه به نوع پروژه و متراژ آن محاسبه می شود و عوامل زیادی در آن دخیل هستند. بهتر است که برای دریافت اطلاع دقیق در مورد دستمزد پیمانکاری با شرکت های ارائه دهنده این خدمات در ارتباط باشید.

عوامل موثر بر زمان اجرای وال پست در ساختمان

زمان اجرای در ساختمان، تاثیر مستقیمی روی زمان اجرای کل پروژه دارد. پیمانکاران و کارفرمایان به دلیل افزایش هزینه‌های کل پروژه با گذشت زمان، تمایل دارند زمان اجرای روش مهار لرزه‌ای را کاهش دهند. یکی از بهترین راه‌های کاهش زمان، استفاده از وال مش است. در ادامه به عوامل موثر بر روی زمان اجرای در ساختمان ها اشاره می کنیم.

• نوع وال پست انتخابی

به منظور مهار لرزه ای دیوارها و عضوهای غیر سازه ای می توان از سه سیستم وال مش، وال پست های فلزی و بتنی استفاده کرد که هر کدام جزئیات اجرایی متفاوتی دارند. با توجه به دیتیل های اجرایی در روش های مهار لرزه ای مرسوم مانند روش بتنی و فلزی، زمان اجرای این سیستم ها نسبتا بالا است. ولی در روش وال مش می‌توان بیش از 60 درصد در زمان مهار لرزه ای دیوارها صرفه جویی نمود.

• متراژ ساختمان

یکی از موارد دیگری که روی زمان اجرای تاثیر می گذارد، متراژ ساختمان است. بدیهی است که هر چقدر متراژ این سازه ها و عضوهای غیر سازه ای بیشتر باشد، حجم و زمان کار افزایش زیادی پیدا می کند. از این رو برای ساختمان های بزرگ، اجرای وال مش از نظر زمانی بسیار به صرفه‌تر خواهد بود.

• سرعت العمل اکیپ اجرایی

سرعت العمل اکیپ اجرایی تاثیر زیادی روی اجرای وال پست مرسوم و وال مش دارد. برخی از اکیپ های اجرایی به دلیل داشتن تخصص و تجربه کافی در این زمینه، به راحتی و در کوتاه ترین زمان ممکن این سیستم را در ساختمان ها اجرا می کنند. ولی بعضی از اکیپ ها به دلیل بی تجربه بودن باید زمان زیادی را برای درک دیتیل های اجرایی اختصاص دهند و این موضوع سرعت العمل این اکیپ ها را کاهش می دهد.

در طراحی وال پست از کدام آیین نامه‌ها استفاده می‌شود؟

برای طراحی و اخذ تاییدیه‌های لازم پس از اجرای وال پست در ساختمان‌های کوچک و بزرگ، باید از ضوابط و استانداردهای زیر استفاده کرد. در این مقاله به برخی از جزئیات این استانداردها اشاره شد. تمامی پیمانکاران و مهندسین باید آخرین آپدیت‌های استانداردهای زیر را دریافت کرده و مراحل مهار لرزه‌ای بر روی اجزای غیر سازه را با بررسی انجام دهند.

• نشریه 819

نشریه 819 به طراحی عضوهای سازه و جزئیات اجرای غیر سازه ای در ساختمان ها اختصاص دارد. از این نشریه می‌توان برای اجرای دقیق سیستم‌های وال پست نیز بهره برد. این نشریه شامل تعداد زیادی جدول و اطلاعات فنی تخصصی است که هر کدام می‌توانند به صورت ایمن و کارآمد در مهار لرزه‌ای اجزای غیر سازه کمک کنند.

• پیوست 6 آیین نامه 2800

این پیوست به موضوعات طراحی لرزه‌ای و اجرای اجزای غیرسازه‌ای مرتبط است. در پیوست شش آیین نامه 2800، تمام قوانین و ضوابط مورد نیاز برای اجرای سیستم وال پست به همراه تصاویر کامل و توضیحات تخصصی ارائه شده‌اند.

• ضابطه 729

ضابطه 729 مربوط به طراحی لرزه ای دیوارهای بنایی غیر سازه ای مسلح به میلگرد بستر بوده و قوانین مربوط به این روش مهار لرزه ای در سازه ها را شرح می دهد. اجرای وال پست در ساختمان‌ها و سازه‌های مختلف به عنوان یک ضرورت اجرایی در این سازه‌ها مورد تأیید واقع می شود.

• نشریه 714

نشریه 714 دستورالعمل طراحی سازه و الزامات اجرایی نماهای خارجی ساختمان‌ها را تعیین می‌کند. این نشریه امکان اجرای وال‌های پست فلزی، بتنی و وال مش را با توجه به دستورالعمل‌های ارائه شده در آن، به طور کامل فراهم می‌کند. بسیاری از فرمول های محاسباتی برای اجرای دقیق این سیستم ها، در این نشریه وجود دارند.

ضابطه 819 (راهنمای طراحی سازه ای و جزئیات اجرایی دیوارهای غیرسازه ای)

ضابطه ۸۱۹ در مورد طراحی سازه‌ای و جزئیات اجرایی در دیوارهای غیر سازه ای است. این ضابطه، به موضوعاتی چون فرضیات طراحی، جداول راهنما، جزئیات اجرایی، انواع وال پست و دستورالعمل‌های اجرایی می پردازد و با هدف ارتقاء سطح ایمنی دیوارهای غیر سازه‌ای توسط سازمان نظام مهندسی استان البرز تدوین گردید. رعایت ضوابط و دستورالعمل‌های این ضابطه می‌تواند به بهبود فرآیند مقاوم‌سازی کمک کند.

طراحی سریع و آسان مقاطع وال پست طبق نشریه 819

حال برای اینکه بدانیم چگونه می توان با روشی ساده و سریع مقاطع مورد نیاز وال پست های دیوار را در ساختمان موردنظر محاسبه کرد، با ذکر یک مثال با کمک از جداول محاسباتی فصل دوم ضابطه 819 این روش را توضیح میدهیم.

سوال:

چگونه میتوان مقاطع مورد نیاز برای وال پست دیوارهای طبقه دوم  یک ساختمان 3 طبقه در شهر تبریز را محاسبه کرد؟ ارتفاع دیوار 3.2 متر و طول آن 3 متر و ضخامت دیوارهای آن 15 میلی‌متر می باشد.

حل سریع: (با استفاده از جداول ضابطه 819)

اگر به جداول محاسباتی واقع در ضابطه 819 نگاهی بیاندازید در می یابید که ابتدا باید سرعت باد و میزان خطرپذیری نسبی منطقه را پیداکنید و سپس با توجه به طبقات ساختمان، نوع و ضخامت دیوار مقاطع پیشنهادی برای وال پست را از جدول پیدا کنید. با این تفاسیر برای محاسبه والپست دیواری به ضخامت 15 سانتی متر و طول 3 متر و ارتفاع  3.2 متر در طبقه دوم از جنس بلوک‌های AAC در منطقه ای با سرعت باد بیشتر از 100 کیلومتر در ساعت، می بایست از قوطی 80*80 با ضخامت 4 میلیمتر استفاده نمود.

نکاتی که هنگام استفاده از جداول محاسباتی نشریه819 باید بدانید:

1. طبق جداول ضابطه 819، شهرهایی که سرعت باد آنها در جدول 6-10-1 سرعت و فشار مبنای باد (مبحث 6 مقررات ملی ساختمان) درج نیست، سرعت باد بیشتر از 100km/h در نظر گرفته می‌شود.
2. این جدول عینا از جداول مندرج در فصل دوم ضابطه 819 استخراج شده است و جهت سهولت در استفاده با فرمت زیر در این سایت بارگذاری شده است.
3. اصول و فرضیات طراحی، هدف و دامنه کاربرد آن براساس مطالب فصل اول این ضابطه می باشد.
4. وزن واحد حجم‌ براي مصالح‌ مصرفی‌ در بلوكهای AAC، بلوكهای سیمانی‌ (لیکا) و دیوارهای آجری به‌ ترتیب‌ ٦٠٠، ٨٥٠ و kg/m3 ١٨٥٠ در نظر گرفته‌ شده است‌.
5. ارتفاع کف‌ تا کف‌ طبقات برابر با ٣/30 متر و ارتفاع آزاد دیوارها ٣ متر در نظر گرفته‌ می شود. به‌ این‌ ترتیب‌، ارتفاع والپست هاي دیواري برابر با ٣ متر و ارتفاع کل‌ در ساختمانهای ٣، ٦ و ١٠ طبقه‌ به‌ ترتیب‌ برابر با ٩/90 متر، ٨/١٩ متر و ٣٣ متر می‌باشد.
6. ضخامت‌ دیوارهاي داخلی‌ برابر با ١٠ سانتی‌متر و ضخامت‌ دیوارهاي خارجی‌ برابر با ١٥ و ٢٠ سانتی‌متر تعریف‌ شده است‌.
7. بار زلزله‌ وارد بر دیوارهاي پرکننده داخلی‌ و خارجی‌، بر اساس ضوابط‌ مربوط به‌ اجزاء غیر سازه اي و روابط‌ مندرج در بند ١-٤ تعیین‌ می‌شود.
8. محاسبات مربوط به‌ مهار دیوارها در لبه‌ هاي فوقانی‌ (اتصال به‌ سقف‌) و کناري (اتصال به‌ والپست ها) بر اساس بارهاي خارج از صفحه‌ وارد بر دیوار و با توجه‌ به‌ سطح‌ باربر هر یک‌ از لبه‌ ها انجام می شود. جزئیات محاسباتی‌ این‌ بخش‌ را می‌توان در ضابطه‌ ٧٢٩ امور نظام فنی‌ و اجرایی‌ سازمان مدیریت‌ دنبال کرد.

نتیجه گیری

اجرای والپست در ساختمان‌ها و سازه‌های مختلف به حدی اساسی است که در حال حاضر به عنوان یک ضرورت اجرایی در این سازه‌ها تلقی می‌شود. این سیستم به سه شکل فلزی، بتنی و وال مش در ساختمان‌ها قابل اجرا است. می‌توان بر اساس نیاز، هر کدام از این سیستم‌ها را در ساختمان‌ها اجرا کرد. رعایت ضوابط اجرایی برای این سیستم‌ها بسیار حیاتی است. این مقاله برخی از جزئیات ضرور برای پیمانکاران و مهندسین اجرایی در زمینه مهار لرزه‌ای بر روی اجزای غیر سازه ارائه کرده است. مراجعه به ضوابط معرفی شده به منظور دستیابی به اطلاعات دقیق‌تر، پس از آن می‌توانید اطلاعات مورد نیاز را جمع‌آوری نمایید